تفاوت فعل لازم و متعدی (غیر گذرا و گذرا ) در زبان عربی

افعال در زبان عربی فصیح به گذشته ، حال و امر تقسیم می شود ، همانطور که فعل به صحیح و معتل تقسیم می شود ، و به لازم و متعدی (غیر گذرا و گذرا) تقسیم می شود.

به منظور تمایز بین فعل لازم و متعدی ، باید این فعل را با ضمیر نصب (هاء غائب – کاف مخاطب) پیوند داد ، اگر فعل ورود آن را بپذیرد ، یک فعل متعد (گذرا) است و اگر ورود آن را نپذیرد ، این یک فعل لازم است.

• مثال فعل ضَرب (ضربه زد)، به آن کاف مخاطب وارد میکنیم میشه: ضَرَبک (زدت)

بنابراین فعل ضَرب این ضمیر را پذیرفت ، پس فعل متعدی (گذرا) است.

• مثال دیگر فعل نام (خوابید)

این بار هاء غائب را امتحان میکنیم، میشه نامه (معنی ندارد) یا کاف مخاطب، نامک (معنی ندارد) بنابراین فعل نام ضمیر هاء غائب و کاف مخاطب را نمیپذیرد پس یک فعل لازم است.

نمونه ای از افعال لازم ومتعدی  (غیرگذرا و گذرا)

• ابتسم الطفل  (کودک لبخند زد)

فعل : ابتسم (لبخند زد)

فاعل : الطفل (کودک)

نکته : فعل فقط به فاعلش بسنده کرد.

نوعش : فعل لازم

• تَفوق أحمد علی التلامیذ (احمد از دانش آموزان بهتر عمل کرد)

فعل : تَفوق (بهتر عمل کرد)

فاعل : احمد

نکته : فعل فقط به فاعلش بسنده کرد.

نوعش : فعل لازم

• شرح المعلم الدرس (معلم درس را توضیح داد)

فعل : شرح ( توضیح داد)

فاعل : المعلم

نکته : فعل برای تکمیل معنی به فاعل بسنده نمی کند ، بلکه به مفعول به نیاز دارد.

نوعش : فعل متعدی

• یقرأ الطالب القصة (دانش آموز داستان را می خواند)

فعل : یقرأ ( می خواند)

فاعل : الطالب (دانش آموز)

نکته : فعل برای تکمیل معنی به فاعل بسنده نمی کند ، بلکه به مفعول به نیاز دارد.

نوعش : فعل متعدی