فعل ماضی در زبان عربی محاوره ای (لهجه عراقی و خلیجی)

فعل ماضی در زبان عربی به معنای عملی است که در گذشته اتفاق افتاده است. در عربی محاوره فعل ماضی از دو بخش اصلی تشکیل میشود: مصدر (ریشه فعل) و شناسه که به مصدر اضافه میشود.

مصدر چیست؟

مصدر کلمه ای است که فعل از آن نشأت میگیرید و وقوع کاری را بدون اشاره به زمان مشخصی نشان میدهد، به عبارت دیگر، مصدر فعلی است که زمان خاصی ندارد و خالی از مشتقات است.

مثل:

• مصدر (کَتَب) به معنی نوشتن.
• مصدر (شَرَب) به معنی نوشیدن.
• مصدر (سَمَع) به معنی شنیدن.

شناسه چیست؟

مجموعه ای از حروف که به ابتدا یا انتهای مصدر میچسبند و شخص انجام دهنده فعل را نشان میدهد.

مثل: اکتب (مینویسم) که از شناسه [الف + مصدر کتب] تشکیل شده، و نشان دهنده اول شخص متکلم هست (من متکلم)، من مینویسم.

فعل ماضی در زبان عربی

در فعل ماضی تمام شناسه ها به انتهای مصدر اضافه میشوند، [مصدر + شناسه].

فعل ماضی برای من متکلم (آني/ آنه/ أنا):

آنی، آنه و انا هرسه به معنی من است. زمانی که می خواهیم درباره گذشته خود صحبت کنیم کافیه که به انتهای مصدر (ت) اضافه کنیم، مثل:

• گعد: مصدر نشستن/ آنه گعدت: من نشستم.
• شرب: مصدر نوشیدن/ آنه شربت: من نوشیدم.
• سمع: مصدر شنیدن/ آنی سمعت: من شنیدم.

آنی/ آنه/ انا = مصدر + ت

فعل ماضی برای تو مذکر (انت/ انته):

انت و انته به معنی تو (مفرد مذکر مخاطب). زمانی که می خواهیم درباره گذشته مذکری که روبه روی ما است صحبت کنیم کافیه که یک ت به انتهای مصدر اضافه کنیم. مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ انت گعدت علی الکنبه: تو روی مبل نشستی.
• شرب: مصدر نوشیدن/ انت شربت گهوه: تو قهوه نوشیدی.
• سمع: مصدر گوش کردن/ انت سمعت اغاني: تو آهنگ گوش کردی.

انت/ انته = مصدر + ت

فعل گذشته برای تو مؤنث (انتی):

انتی به معنای تو (مفرد مونث مخاطب). زمانی که می خواهیم درباره گذشته مونثی که روبه روی ما است صحبت کنیم کافیه که یک (تي) به انتهای مصدر اضافه کنیم. مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ انتي گعدتي علی الکنبه: تو روی مبل نشستی.
• شرب: مصدر نوشیدن/ انتي شربتي گهوه: تو قهوه نوشیدی.
• سمع: مصدر گوش کردن/ انتي سمعتي اغاني: تو آهنگ گوش کردی.

انتی = مصدر + تي

فعل ماضی برای شما جمع مخاطب (انتو):

انتو به معنی شما (جمع مذکر مخاطب). زمانی که بخواهیم درباره گذشته جمع مذکری که روبه روی ما است صحبت کنیم کافیه که یک (تو) به آخر مصدر اضافه کنیم. البته در لهجه عراقی و خلیجی برای جمع مونث مخاطب هم استفاده می شود. مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ انتو گعدتو علی الکرسي: شما روی صندلی نشستید.
• شرب: مصدر نوشیدن/ انتو شربتو گهوه: شما قهوه نوشیدید.
• سمع: مصدر گوش کردن/ انتو سمعتو اغاني: شما آهنگ گوش کردید.

انتو = مصدر + تو

فعل ماضی برای او مذکر (هو):

هو به معنی او (مفرد مذکر غائب). زمانی که بخواهیم درباره گذشته مذکری که نیست، یا هست ولی طرف صحبت ما نیست صحبت کنیم از هو استفاده می کنیم. کافیه که خود (مصدر) را بیاریم، مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ هو گعد علی الکرسی: او روی صندلی نشت.
• شرب: مصدر نوشیدن/ هو شرب چای: او چایی نوشید.
• سمع: مصدر گوش کردن/ هو سمع اغاني: او آهنگ گوش کرد.

هو= مصدر

فعل گذشته برای او مؤنث (هي):

هي به معنی او (مفرد مونث غائب). زمانی که می خواهیم درباره گذشته مونثی که نیست، یا هست ولی طرف صحبت ما نیست صحبت کنیم از هي استفاده می کنیم. به انتهای مصدر (ت) اضافه میکنیم و در مصادر ساده سه حرفی، حرف وسط را ساکن میکنیم، مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ هي گعدت علی الکرسی: او روی صندلی نشت.
• شرب: مصدر نوشیدن/هي شربت چای: او چایی نوشید.
• سمع: مصدر گوش کردن/ هي سمعت اغاني: او آهنگ گوش کرد.

هي = مصدر + ت

فعل ماضی برای آنها جمع غایب (هم):

هم به معنای انها (جمع مذکر غائب). زمانی که می خواهیم درباره گذشته جمع مذکری که نیستند، یا هستند ولی طرف صحبت ما نیستند صحبت کنیم از هم استفاده می کنیم. البته در لهجه عراقی و خلیجی برای جمع مونث غائب از هم استفاده می شود. در این شخص کافیه که (و) به انتهای مصدر اضافه کنیم. مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ هم گعدو علی الکرسی: آنها روی صندلی نشستند.
• شرب: مصدر نوشیدن/هم شربو چای: آنها چایی نوشیدند.
• سمع: مصدر گوش کردن/ هم سمعو اغاني: آنها آهنگ گوش کردند.

هم = مصدر + و

فعل ماضی برای ما جمع متکلم (نحن/احنه/احنا):

نحن/ احنه/ احنا هرسه به معنی ما است. زمانی که می خواهیم درباره گذشته خودمان صحبت کنیم، کافیه که به انتهای مصدر (نه) اضافه کنیم.مثال:

• گعد: مصدر نشستن/ احنه گعدنه: ما نشستیم.
• شرب: مصدر نوشیدن/ احنا شربنه: ما نوشیدیم.
• سمع: مصدر گوش کردن/ احنه سمعنه اغاني: ما آهنگ گوش کردیم.

احنه = مصدر + نه

صرف فعل ماضی در زبان عربیی لهجه عراقی و خلیجی از قواعد ساده تری نسبت به عربی فصیح پیروی می کند. این تفاوت باعث میشود که زبان آموزان بتوانند به راحتی در مکالمات روزمره از افعال ماضی استفاده کنند. اگر دوست دارید مکالمه عربی را یاد بگیرید، میتونید از دوره آموزش مکالمه عربی استفاده کنید.